Wie?
Wolven leven in roedels, familiegroepen die bestaan uit een volwassen wolvenpaar, hun jongen van dit jaar en van vorig jaar. Met een leeftijd van 1 tot 2 jaar verlaten jongvolwassen wolven hun geboorteroedel en gaan op zoek naar een eigen leefgebied en partner. Ze kunnen daarbij gemakkelijk meer dan 1000 kilometer afleggen. Hun leefgebied is gemiddeld 200 tot 300 km2 groot en bevat naast voldoende voedsel, ook rust- en schuilgebieden waar wolven niet of nauwelijks gestoord worden. De voornaamste prooidieren van wolven zijn herten, reeën en wilde zwijnen. Meer en recente informatie is te vinden op www.wolveninnederland.nl.
Wat?
ARK leert mensen opnieuw samen te leven met de wolf. Wie het nieuws volgt ziet dat dat niet vanzelfsprekend, of makkelijk is. Grote roofdieren spelen een ecologische sleutelrol maar roepen ook menselijke weerstand op. Samen met een brede coalitie van betrokken partijen werkt ARK hieraan in Wolven in Nederland. Ook hebben we bijgedragen aan een breed gedragen wolvenplan voor Nederland.
We geven voorlichting (interviews, lezingen, nieuwsberichten, artikelen, website) en zoeken steeds naar de best beschikbare kennis over het samenleven met wolven in binnen- en buitenland. Speciale aandacht heeft de schapensector die in haar dagelijks werk als eerste te maken heeft met de wolf: een onbeschermde kudde is overal in Nederland in gevaar. In een rapport en een brochure hebben we met BIJ12 beschreven hoe schapen beschermd kunnen worden. ARK ondersteunt als kennispartner in samenwerkingsverband Wolven in Nederland veehouders en (hobby)dierhouders met ervaring en kennis over het goed toepassen van de vele beschikbare (en bewezen doelmatige) wolfwerende maatregelen.
Bescherm je Vee
ARK Rewilding Nederland, Van Bommel Faunawerk en Canine Efficiency zijn in opdracht van de Provincie Limburg drie jaar aan de slag geweest met het opzetten van demonstratieprojecten met schapenhouders. Deze demonstratieprojecten geven overheid, boer en burger praktijkvoorbeelden waar veehouders naartoe verwezen kunnen worden. Collega schaapherders en andere veehouders kunnen bij de deelnemers van ‘Bescherm je vee’ terecht met vragen over hoe zij in hun eigen bedrijf wolf-werend kunnen werken.
De resultaten van de onderzoeken kunt u vinden bij de verdiepingspagina. In het praktijkboekje Preventieve Maatregelen Tegen Wolvenaanvallen Op Schapen vindt u een overzicht van de vijf voorbeelden uit de praktijk.
Waarom?
ARK is aanjager van wilde natuur. Predatie is daar onlosmakelijk onderdeel van doordat ze een grote impact hebben op het gedrag van hun prooi. Toproofdieren hebben een grote invloed op grote grazers en middelgrote roofdieren, en daarmee op het landschap en de natuurlijke rijkdom daarin. Ze voorkomen ongeremde populatiegroei, houden hun prooidierpopulatie gezond doordat ze vooral verzwakte, zieke dieren doden en de zogenoemde 'ecologie van angst' zorgt voor een ruimtelijke verspreiding van graasdruk van grote grazers en predatiedruk van middelgrote predatoren. Daarnaast zijn wolven jaarrond leverancier van kadavers, waar veel aaseters van profiteren.
Het aantal wolven en hun verspreiding in landen om ons heen neemt toe. Dat komt door bescherming en een veranderde houding ten opzichte van natuur. Voormalige leefgebieden worden nu weer gekoloniseerd door wolven. Vanuit Italië is Zuidoost-Frankrijk gekoloniseerd en meer noordelijk de Vogezen en de Elzas en inmiddels ook de Ardennen. Vanuit Polen en de Baltische Staten zijn rond de eeuwwisseling in het oosten van Duitsland weer wolven beland. En inmiddels leven er wolvenparen en roedels pal tegen de Nederlandse grens. Geen wonder dat rondzwervende, jong volwassen wolven nu regelmatig naar Nederland lopen op zoek naar een partner en geschikt leefgebied. Twee van deze zwervende wolven hebben dwars door Nederland gelopen en zich net over de grens in het Vlaamse Leopoldsburg gevestigd in 2018. In de zomer van 2018 vond op de Veluwe de eerste vestiging van wolven in Nederland plaats en in de zomer van 2019 zijn er zelfs jongen geboren. Vanuit Duitsland, Frankrijk, België en onze eigen Veluwe zullen wolven door de rest van Nederland trekken. Nederland zal moeten wennen aan deze nieuwkomer en er weer mee moeten leren samen te leven. Gezien de grote afstanden die de wolf aflegt, is landelijke en internationale afstemming daarbij van groot belang.
Wolven zijn een internationaal en Europees beschermde soort, waarvoor ook Nederland verplichtingen heeft. Zo moet de bescherming geregeld zijn, moet er een managementplan zijn en schadecompensatie en -preventie op orde zijn. Dat is precies waar ARK en haar partners in Wolven in Nederland aan werkt.
Met wie?
ARK werkt in Wolven in Nederland samen met: Natuurmonumenten, FREE Nature, Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, IVN, IFAW, Studio Wolverine, Rewilding Foundation, Zoogdiervereniging, Van Bommel Faunawerk, Wereld Natuur Fonds en Wolf Fencing Nederland. Ons werk aan Wolven in Nederland wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij.
Behaalde resultaten
Er is een coalitie gesmeed met betrokken partijen rondom het wolvendossier en er ligt een wolvenplan. Daarnaast is de wolf aangewezen als beschermde diersoort wat het voor veehouders mogelijk maakt om bij schade een vergoeding aan te vragen en om subsidie te krijgen voor schadepreventie. Wolven in Nederland is dan het aangewezen platform geworden voor het geven van informatie over wolven aan media.
Monitoring en schadeonderzoek
Vrijwilligers van Wolven in Nederland worden aangestuurd door de Zoogdiervereniging, zij valideren duizenden waarnemingen per jaar van vermeende wolven, wolvensporen of wolvenschade. Tevens doen zij actief sporenonderzoek de wolventerritoria op de Veluwe, Drenthe en Brabant. De monitoring en validatie gebeurt inmiddels in opdracht van BIJ12, waarbij Wageningen Environmental Research verantwoordelijk is voor DNA-onderzoek en het uitvoeren van autopsies op overleden dieren. De provincies met wolventerritoria hebben lokale wolvenconsulenten aangesteld die langskomen om advies over preventieve maatregelen te geven. Wanneer een wolvenaanval vermoed wordt komt de consulent langs om monsters te nemen voor DNA-onderzoek. Alle resultaten worden per kwartaal gedeeld in een voortgangsrapportage door BIJ12.
Vermoed u dat u een wolf of wolvensporen heeft gezien? Dan is het belangrijk dat u deze meldt bij het wolvenmeldpunt.
